Երուխան (Երուանդ Սրմաքէշխանլեան) (1870-1915)

Երուխան (Երուանդ Սրմաքէշխանլեան) (1870-1915)

Ծնած է 1870-ին` Խասգիւղ (Պոլիս): Նախնական ուսումը ստացած է թաղի Ներսէսեան վարժարանին մէջ, որմէ ետք յաճախած է Ազգային Կեդրոնական վարժարանը՝ իբրեւ դաստիարակ եւ տնօրէն ունենալով Մինաս Չերազը:

Անխոնջ ընթերցումի շնորհիւ կը զօրանայ ֆրանսերէն լեզուի մէջ ու կը կարդայ մանաւանդ իրապաշտ գրողներու գործերը:

1890-ին կը յաջողի մտնել «Արեւելք»-ի խմբագրութեան մէջ: Միաժամանակ իր մասնակցութիւնը կը բերէ գրական, քննադատական յօդուածներով՝ «Մասիսին» եւ ուրիշ թերթերու:

1896-ի ջարդերու տարին, կ’անցնի Պուլկարիա, ուրկէ կը շարունակէ աշխատակցիլ «Բիւզանդիոն»-ի, «Ժամանակ»-ի, «Անահիտ»-ի եւ կը վարէ խմբագրութիւնը «Շաւիղ» կիսամսեային ու «Շարժում» թերթին: 1904-ին կը փոխադրուի Եգիպտոս, ուր Ս. Բիւրատի հետ կը խմբագրէ «Սիսուան» ամսաթերթը եւ կը շարունակէ «Յուսաբեր»-ը Արփիարեանէն ետք:

Օսմանեան Սահմանադրութեան հռչակումէն ետք կը վերադառնայ Պոլիս, ուր ատեն մը կը վարէ «Արեւելք»- խմբագրութիւնը, կ’աւանդէ հայերէնի դասեր Ազգային Կեդրոնական վարժարանին մէջ, կ’ըլլայ տեսուչ Սկիւտարի Ս. Խաչ դպրոցին եւ 1913-ին կը մեկնի Խարբերդ` կոչուելով Ազգային վարժարանի տնօրէնութեան:

1915-ի Ապրիլին կը ձերբակալուի, կը բանտարկուի եւ կը նահատակուի:

Գլխաւոր վէպն է «Ամիրային Աղջիկը»: Նորավէպերն ու պատմուածքներն են` «Պզտիկ Սեփին Պատմութիւնը», «Հիւծախտաւորը», «Լուացարարուհին», «Գողը», «Յուսահատի մը նկարագիրը», «Սերինա», «Մեռելներու ջրկիրը», «Քարիտէզճին», «Ձուկին փոխարէն», «Գերագոյն ներումը», «Քաւութիւն», «Համրին վրէժը», եւայլն: