20 Ապրիլ 2010-ի երեկոյեան, «Գ.Եսայեան» սրահէն ներս, երաժշտասէր հանդիսատեսը ունկնդրեց հայրենի տաղանդաւոր դաշնակահար «Մոնթէ Գարլօ»ի միջազգային մրցոյթի մրցանակակիր Վարդան Մամիկոնեանի փայլուն կատարումը, որ կազմակերպել էր Համազգայինի Սուրիոյ Շրջ. Վարչութիւնը, հովանաւորութեամբ Բերիոյ Հայոց Թեմի Առաջնորդ Գերշ. Տ. Շահան Սրբ. Եպս. Սարգիսեանի:
Ներկայ էին Հայ Աւետարանական համայնքի համայնքապետ՝ Վեր. Յարութիւն Սելիմեան, Կաթողիկէ համայնքի ներկայացուցիչ Կոմիտաս Քհնյ. Տատաղլեան, հալէպահայ բարեսիրական, մշակութային, մարզական եւ հայրենակցական միութիւնների ներկայացուցիչներ, Տիար Ժիլպէր Մոմճեան, «Հայ Ասպետ» հիմնադրամի ասպետներ գլխաւորութեամբ Տիկ. Կարին Տոնոյեանի, ազգագրական պարերի մասնագէտ՝ Տիար Գագիկ Գենոսեան եւ ազգագրական երգերի մեկնաբան՝ Տիար Մկրտիչ Մկրտչեան նաեւ հոծ թուով երաժշտասէրներ:
Բացման խօսքը արաբերէն լեզուով փոխանցեց ընկ. Լեւոն Տանայեան, իսկ հայերէն լեզուով՝ ընկհ. Պէթի Փանոսեան՝ հարազատօրէն մատուցելով օրուան խորհուրդը: Երաժշտութիւնը գեղեցիկի արտայայտութիւնն է մեր առօրեայում, աղմկոտ կամ երգային, ինչպէս որ ընդունում է ոեւէ անհատ: Մենք վայելեցինք մեծ համերգը, գունեղ՝ երաժշտական գեղեցկութեամբ: Մի ամբողջ գունային պատկեր, որը ներկայացրեցին Վարդան Մամիկոնեանի ճկուն մատները դաշնամուրի ստեղնաշարին վրայ, որը հանդիսատեսը տեսաւ եւ լսեց:
Այս երեկոյեան համերգը զուտ դաշնամուրային կատարողութիւն էր Հալէպի համերգային գեղեցիկ դահլիճներից մէկուն՝ «Գ. Եսայեանի» անուան:
Դաշնակահար Վարդան Մամիկոնեան իր ելոյթը սկսեց Ֆ. Լիստի (1811-1886) «Funerai» ստեղծագործութեամբ, որը նշանակում է «Յուղարկաւորութիւն»: Ան նուիրեց այս ողբերգական օրուան՝ 1915 թուականի Ապրիլեան նահատակներին անմահ հոգիներին: Ապա Շոփէն (1810-1849): Շոփէնի ստեղծագործութիւնները արտայայտում են հենց իր, Շոփէնի Մինորային կեանքը, եւ որ կարծես գրուած է այս օրուան նուիրուած Եղեռնի նահատակների համար: Յամենայնդէպս դա կատարեց Վարդանը, որը հայացրեց Շոփէնեան երաժշտութիւնը: Շոփէնի վերջին ստեղծագործութիւնը «Etude No 12»ը հենց կանչն էր կարծես հայ ժողովուրդի վերապրումին: Այս տարի, ինչպէս յիշեց կատարողը, լրանում է Ֆրետերիք Շոփէնի ծննդեան 200-ամեակը: Կոմիտասի (1869-1935) «Մեղեդին» Առնօ Պապաջանեանի (1921-1983) մշակումով կոչուեց «Վաղարշապատի պար», ուր յայտնի էին Կոմիտասի եւ Պապաջանեանի հայեցի եռանդուն եւ կրակոտ ոգին: «Էլէկիա»ն, որ մշակել է Սայաթ Նովայի (1712-1795) «քանի վուր ջան իմ» ստեղծագործութեան թեմայով եւ նուիրել է Արամ Խաչատուրեանին (1903-1978):
Համերգը եզրափակեց Պապաջանեանի «Modern» ստեղծագործութեամբ: Տոտեքաֆոնիս», որ յունարէն բառ է. «dodera» տասներկու եւ «Phone» հնչիւն, ուր կատարւում են «Խրոմատիկ» հնչիւնաշարի 12 հնչիւնները:
Այս ստեղծագործութիւնը զուտ հայկական է, հարիւր տոկոս հայկական մեղեդիներով, այնպէս կատարուեց, որ իւրաքանչիւր նոթ շեշտում էր Պապաջանեան հայը: Համերգի ժամանակ սրահում տիրում էր մերթ քար լռութիւն, մերթ ծափերի տարափ: Հանդիսատեսը յոտընկայս ծափահարութիւններով ողջունեց համերգի աւարտը:
Կեցցե°ս, հայերի արժանի զաւակ Վարդան Մամիկոնեա°ն, թող քո արուեստը փայլի աշխարհի բոլոր մեծ բեմերում, թո°ղ քեզ ծափահարեն ո°չ միայն հայերը, այլ համայն ժողովո°ւրդը:
Համերգի աւարտին հանդիսավարը բեմ հրաւիրեց Թեմիս Առաջնորդ Սրբազան Հայրը, որ օրհնեց դաշնակահարին եւ հայրաբար գնահատեց նրա «Ոսկեայ մատներով» իրագործած այս ելոյթը եւ Համազգայինի Միութեան կազմակերպած ձեռնարկը... Վարդան Մամիկոնեանի միջազգային ելոյթներուն, Հայոց Ցեղասպանութեան 95-ամեակի առիթով ոգեկոչական ձեռնարկներուն եւ մանաւանդ Հալէպի մէջ այս ելոյթը կը մնայ իւրայատուկ, ինչպէս ի°նք իւրայատուկ է իր ունեցած այս հրաշալի ելոյթով...: Սրբազանը հետեւեալ խօսքերով եզրակացուց ելոյթը. «Երաժշտութիւնը նաեւ կրթական առումով մեզմէ կը պահանջէ որոշ կեցուածք...: Երբ մէկը կþունկնդրէ երաժշտութիւնը եւ մանաւանդ դասական երաժշտութիւնը, կը նմանի այն նուիրական պատուին, երբ մարդ դրօշակի արարողութեան զուսպ եւ գիտակից կեցուածքով կը ներկայանայ: Կը հաւատամ որ այս ելոյթը, այս իմատով դաստիարակիչ է մեր ժողովուրդի զաւակներուն:Անոնց, որոնք որպէս երաժշտութիւն եւ արուեստ սիրող ժողովուրդ, դարեր շարունակ ապրեցան ամենածանր եւ ամենավտանգաւոր պայմաններուն ներքեւ, բայց այսօր ամբողջ աշխարհի մէջ նմանօրինակ հրաշալի երաժշտագէտներու ճամբով, մեր պատիւը, մեր արժանաւորութիւնը, մեր ներկայութիւնը առաւել եւս զգալի կը դարձնէ: Իւրաքանչիւր հայորդի աստուածային շունչը, որ իր մէջ կը կրէ, զայն արժեւորէ, ինչպէս Վարդան Մամիկոնեան արժեւորեց իր ելոյթին մէջ: Օրհնեա°լ ըլլաս, սիրելի° Վարդան, քո նուագակցութիւնը թող մեր նահատակներու հոգիներուն ոգեկոչական այս պատիւին մէջ քո հոգին ամրապնդէ, երթը պայծառացնէ, սիրող սիրտը ցնծութեամբ պահէ¯...»:
Սիրան Գումրուեան
