Համազգային հայ կրթական եւ մշակութային միութեան Երեւանի գրասենեակի եւ Խաչատուր Աբովեանի անուան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի պատմութեան ֆակուլտետի համատեղ նախաձեռնութեամբ 24 Նոյեմբեր 2023-ին ՀՊՄՀ դահլիճում կայացաւ «Հայ հասարակական-քաղաքական միտքը 19-րդ դարի վերջին եւ 20-րդ դարի առաջին կէսին․ պատմութիւն եւ արդիականութիւն» խորագրով գիտաժողովի յօդուածների ժողովածուի շնորհանդէսը։
Ժողովածուի մասին խօսք ասացին Համազգայինի կենտրոնական վարչութեան անդամ Արտաշէս Շահբազեանը, Համազգայինի Երեւանի գրասենեակի տնօրէն Ռուզան Առաքելեանը, գրականագէտ Դաւիթ Գասպարեանը, նոյն բուհի Համաշխարհային պատմութեան եւ նրա դասաւանդման մեթոդիկայի ամբիոնի վարիչ Խաչատուր Ստեփանեանը։
«Այս գիրքը մեր օրերի համար փնտռուող ու անհրաժեշտ գիրք է, այն նաեւ կարող է ուղեցոյց հանդիսանալ մեր պատմաբանների ու քաղաքական գործիչների համար, որպէսզի վերջապէս կարողանան հասկանալ մի ճշմարտութիւն՝ մինչեւ մեզանում ազգային գաղափարախօսութիւնը ձեւ ու բովանդակութիւն չունենայ, մենք չենք կարողանայ հասարակութեանը համախմբել»,- նշել է Ռուզան Առաքելեանը՝ շեշտելով, որ պէտք է կարողանալ դասեր առնելով անցեալից՝ ճիշդ քաղաքական ուղով ընթանալ։
Արտաշէս Շահբազեանն էլ, անդրադառնալով անցեալի ու ներկայի մարտահրաւէրներին, կարեւորեց․ «Միայն լուսաւորեալ ու կրթուած ժողովուրդն է, որ ունենում է ինքնութեան գիտակցութիւն, ազգային իդէալի գիտակցութիւն, ազգային տեսլական։ Երբ այդ գիտակցութիւնը ժողովրդի մեջ պակասում է, ազգի ճակատագիրը դառնում է անորոշ»։ Շահբազեանը յոյս յայտնեց, որ ժողովածուն հնարաւորութիւն կը տայ ուսումնասիրելու անցեալը, վերլուծելու եւ կատարելու ճիշդ հետեւութիւններ՝ յատկապէս ներկայիս ներքին եւ արտաքին բազում մարտահրաւէրների պայմաններում։
Պատմութեան եւ հասարակագիտութեան ֆակուլտետի դեկան Էդգար Յովհաննիսեանը կարեւորեց Համազգայինի հետ համագործակցութիւնը, ինչպէս նաեւ գրքի հրատարակումը՝ նշելով, որ հայ քաղաքական եւ հասարակական մտքի ակունքները բիւրեղանում են հենց այդ շրջանում։
Բոլոր ներկաները Համազգայինի Երեւանի գրասենեակի կողմից ժողովածուի օրինակներ նուէր ստացան։
